Şehirde gıda ormanları

28 Kasım Cumartesi Cihangir CREATE'de gerçekleşen Gıda Ormanı Atölyesi'nin eğitmeni Permakültür Tasarımcısı Aybüke Zengin'di. Kendine yeten ve kendini döndüren bir gıda ormanı tasarlamanın anlatıldığı atölyeye 7 kişi katıldı.

Atölyenin eğitmeni Aybüke Zengin

3 saat süren atölyenin konu başlıkları permakültürün tanımı ve etik ilkeleri, arazi onarımı, ağaçlar ve enerji döngüsü, ardıllık ve gıda ormanı tasarımı, dikimi ve bakımıydı. Verimli bir orman sistemi oluşturmak için hayvanların ve bitkilerin işlevlerini tam anlamıyla yerine getirebilecek ortamlarda uyumlu bir şekilde bir araya getirilmesi gerektiğini vurgulayan eğitmen Aybüke Zengin, tüm bunları dünyayı ve canlı yaşamını gözetip fazla olanı vakfederek nasıl yapılacağını anlattı. 

Yemek arasında sohbet eden katılımcılar

Arazi onarımı, örüntü ve albido etkisi
Arazi onarımını yanmış ve potasyumu eksik, sıkışmış ve üzerinden ağır iş arabaları geçmiş havasız, sürülmüş ve gevşemiş kolay dağılan toprak çeşitleri üzerinden anlatan Zengin bu toprakların nasıl toprak kaybı olmaksızın onarılabileceğinden bahsetti. Ardından örüntü kavramına geçen eğitmen, örüntüyü kendini tekrar eden ancak her bir tekrar durumunda çeşitli küçük farklılıklar içeren doğadaki oluşumlar olarak tanımladı. Bu kendini çeşitli farklılıklarla tekrar eden düzenin doğanın bütünselliğini kavramaktaki önemine değinilen atölyede örüntüye örnek olarak deniz dalgaları, sarmallar ve çeşitli ağlar verildi. Bir ağacın ışığı savurabilme yeteneği olan albido etkisine değinen Zengin, "Bir ağaç ışığı tutuyorsa albido etkisi düşüktür. Koyu renkli ağaçlar ve mezarlık selvileri gibi" dedi. Geçirgen yani ışığı yansıtan türlerin yazın serinlik etkisi yarattığını söyleyen eğitmen buna da bambu ağacı örneğini verdi. Bir araziyi iyice gözlemledikten sonra nelere ihtiyaç olduğunun belirlenmesi gerektiğini anlatan Zengin, bu belirlemede rüzgarı, yağış miktarını, yalıtım etkisini ve yoğunlaşmayı göz önünde bulundurmak gerektiğini söyledi. 

"Sorun, çözümün ta kendisidir."

Aybüke Zengin örüntü kavramını açıklarken

"Bir şeye sorun gözüyle bakarsak ve onunla savaşmaya kalkarsak, doğa direnir. Bu meseleyi daha yapıcı ele alırsak sorundan çözüme gidebiliriz ve durumu kendi avantajımıza çevirebiliriz" diyen eğitmen Aybüke Zengin ormanları gözlemleyerek, stratejik düşünerek ve araç-gereçlerimizi kullanarak daha iyi ormanlar yapmanın mümkün olduğunu belirtti. Bir gıda ormanı oluşturmadan önce yapılması gerekenleri arazi seçimi, çitleme, toprak hazırlığı, erozyonla mücadele, arazinin sulanmasıyla alakalı ön hazırlık, arazinin eş yükselti eğrilerinin belirlenmesi ve toprağın su tutma kapasitesinin arttırılması olarak listeleyen Zengin, ardından gıda ormanı tasarımını ve bir gıda ormanının katmanlarını anlatmaya başladı. 

Gıda ormanı ve evreleri
"Yer örtücü, otsu, çalı ve farklı yükseklikteki ağaçlardan oluşan türlerin arasına ekilen üretken meyve ağaçlarının oluşturduğu gıda ormanın destekleyicileri ise kök ve sarılıcı türler oluşturuyor. 7 katmandan oluşmasının en verimli olduğu bu gıda ormanlarında kısa sürece üretken türlerden ürün almak mümkün hale geliyor. Zamanda ve mekanda istifleme ile normalde 100-150 yıl sürecek bir ormanlaşma sürecini 10-15 yıla düşürmek mümkün hale geliyor. Bir üretici türe 9 destek tür konulması gereken bu süreçte dikilen üretici türlerin hemen sulanmaya başlanması gerekiyor" şeklinde süreci anlatan Zengin daha sonra tahtaya yaptığı çizim üzerinden gıda ormanının evrelerini anlattı. Daha sonra katılımcıların sorularını cevaplayan eğitmen, katılımcılara kendi arazilerinde neler yapabilecekleriyle alakalı tüyolar verdi.

1. aşama: Yer örtücüler 
Tür: Yonca, fiğ vb.
Kalma süresi: 1-2 yıl
2. aşama: Otsu türler
Tür: Yonca, burçak vb.
Kalma süresi: 3-5 yıl
3. aşama: Çalı türleri
Tür: Katırtırnağı, sinameki vb.
Kalma süresi: 5-10 yıl
4. aşama: Çatıaltı katmanı
Tür: Akasya, iğde vb.
Kalma süresi: 20-25 yıl
5. aşama: Çatı katmanı
Tür: Kestane, ceviz ve meyve ağaçları vb.
6. aşama: Kök bitkileri
Tür: Patatesgiller
7. aşama: Sarılıcılar
Tür: Asma türleri 


Haber: Hazal Sipahi
Tür: Multimedya Haber